Nhà gỗ 5 gian 22 cột thông hiên

1. Ý nghĩa của mẫu nhà gỗ 5 gian 22 cột thông hiên

Nhà gỗ 5 gian 22 cột thông hiên là mẫu nhà gỗ có quy mô lớn. Đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Bắc Bộ. Mẫu nhà này thể hiện nhiều màu sắc và sự phong phú của nền kiến trúc cổ. Được xây dựng từ ý tưởng độc đáo của những người yêu cái đẹp truyền thống, đam mê nghệ thuật và hướng về cội nguồn.

Mẫu nhà gỗ 5 gian 22 cột là không gian lý tưởng để thờ tự gia tiên và nghỉ ngơi sinh hoạt. Khác với các nền kiến trúc khác thì nhà gỗ 5 gian rất coi trọng việc chọn hướng nhà, hướng đất sao cho phù hợp với vận mệnh của gia chủ. Với kết cấu phía trước phải có điểm “tụ thủy”. Đặc biệt là không gian bên trong ngôi nhà phải rộng và thông thoáng, nhưng cũng đảm bảo sự kín đáo.

2. Mục đích sử dụng của nhà gỗ 5 gian 22 cột thông hiên

Hiện nay, mẫu nhà gỗ 5 gian 22 cột thường được sử dụng với 2 mục đích chính đó là:

Thứ nhất nhà gỗ 5 gian được sử dụng làm nhà thờ họ. Nghĩa là mẫu nhà này sẽ được sự đóng góp về mặt vật chất của một dòng họ lớn để xây dựng lên. Chuyên làm nơi thờ cúng tổ tiên của cả dòng họ. Là nơi gặp mặt và hội họp của đông đảo những người trong dòng họ vào những dịp lễ lớn hoặc có công việc quan trọng.

Thứ hai nhà gỗ 5 gian được sử dụng làm nhà thờ tư gia. Nghĩa là mẫu nhà này sẽ có mục đích sử dụng hẹp hơn. Được sự đóng góp của những anh em ruột thịt trong gia đình. Đứng đầu là con trai trưởng hoặc cha mẹ xây dựng lên. Mục đích là chuyên làm nơi thờ cúng ông bà cha mẹ.

3. Loại gỗ được sử dụng nhiều khi làm nhà gỗ 5 gian 22 thông hiên

Các loại gỗ được sử dụng nhiều trong xây dựng nhà gỗ 5 gian bao gồm: gỗ mít, gỗ lim, gỗ sến, gõ đỏ…Đây đều là những loại gỗ thích hợp trong làm nhà gỗ cổ truyền. Ngày xưa cha ông ta hay sử dụng gỗ mít để xây dựng nhà thờ họ. Tuy nhiên, hiện nay loại gỗ lim lại được ưa chuộng hơn cả. Bởi gỗ lim sở hữu những ưu điểm nổi trội sau đây:

– Có tuổi thọ cao, độ bền bỉ trường tồn theo thời gian

– Màu nâu trầm của gỗ lim tôn lên vẻ đẹp sang trọng và quyền quý

– Có khả năng chống mối mọt, ẩm mốc và chịu được mọi loại thời tiết khắc nghiệt

– Gỗ lim có tính chất cơ lý ổn định, không bị cong vênh, chịu nhiệt tốt

4. Những hoa văn được chạm trổ trên mẫu nhà gỗ

Những hoa văn được chạm khắc trên mẫu nhà gỗ 5 gian đều ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa sâu sắc. Thể hiện được nét đẹp dân gian của một nền kiến trúc cổ xưa. Các mẫu hoa văn được chạm khắc chủ yếu là các bức tranh tứ quý, những bức phù điêu cách điệu, các họa tiết hoa lá, chữ nho…

5. Hình thức kiến trúc

-Nhà gỗ 5 gian 22 cột thông hiên có hình thức bên ngoài là nhà gỗ 2 mái có độ dốc mái  là 68% lợp ngói đỏ, ngói ta nung thủ công hoặc ngói nhà máy, nhà có kích thước và tỉ lệ theo kiểu cổ truyền bắc bộ, gần gũi với thiên nhiên.

-Nhà có 6 vì 5 gian vì 1, 6 được làm theo kiểu vì kèo giản dị, vì 3 vì 4 làm theo kiểu kẻ truyền tiền kẻ hậu bảy, vì 2 vì 5 làm theo kiểu chồng rường, được đục chạm các hoa văn hoa lá , linh vật thiêng liêng và sự biến hóa theo ý nghĩa dân gian. Nhà thiết kế thông hiên, các vì được thông với nhau tạo ra khoảng hiên rộng chạy dài khắp mặt tiền ngôi nhà.

-Kết cấu tường xây bao 3 cạnh là 2 đầu đốc và tường hậu có nhiều vật liệu để xây như gạch đá tổ ong, gạch nung thủ công của bát tràng, gạch đặc xây rồi trát trong và ngoài, vật liệu lát nền bằng gạch nung đỏ. Thềm giữa vì đốc và tường được gọi là dĩ, trong kiến trúc nhà gỗ dĩ thường được làm thêm để phục vụ mục đích có thêm tủ để các vật dụng trưng bày và bên cạnh 2 cột cái bố trí thêm 1 đôi câu đối và một bức hoành phi.

-Phần nội thất trong nhà gian giữa để thờ, gian 1 và gian 3 dùng để tiếp khách, gian giữa có các đồ thờ như án thờ, y môn, cửa võng, hoành phi câu đối, cuốn thư, sập thờ, gian 1 và gian 3 thường để sập hoặc trường kỷ.